بررسی ترمز ABS موتورسیکلت – سیستم ترمز ضد قفل Anti-lock Braking Systems
سیستم ترمز ABS موتور سیکلت یا سیستم ترمز ضد قفل Anti-lock Braking Systems یک سیستم ترمز پیشرفته است که از قفل شدن چرخ‌های وسیله نقلیه در زمان ترمز گیری جلوگیری می‌کند. این سیستم بعنوان یک سامانه برای بالابردن ایمنی در توقف مورد استفاده قرار می‌گیرد. همانطور که در مقاله‌ای به بررسی سیستم ترمز ترکیبی یا CBS پرداختیم در ادامه میخواهیم شما را با این سیستم آشنا کنیم. پس با ما در پلاس موتو همراه باشید.
بصورت خلاصه هر سامانه ترمز ABS شامل قسمت‌هایی مختلفی است که مهمترین آنها عبارتند از سنسور سرعت، بخش کنترل هیدرولیک و کنترل الکترونیکی است. در زمان ترمزگیری ترمز ABS با کنترل فشار هیدرولیک در کسری از ثانیه ارتباط لنت با دیسک ترمز را برقرار و قطع می‌کند. تکرار سریع این حالت باعث جلوگیری از بلوکه کردن یا همان قفل شدن ترمزها و چرخ‌ها می‌شود.
پتروتکس تولیدکننده اکتان و مکمل سوخت نانوتکنولوژی تحت لیسانس کشور آلمان، حامی مالی پلاس‌موتو
سیر تکامل سیستم ترمز ضد قفل موتور سیکلت‌ها
ABS یا سیستم ترمز ضد قفل (Anti-Lock Bracking)، این توانایی را دارد که سرعت چرخ را با استفاده از حسگر، بررسی و تحلیل کرده و در نتیجه آن، اگر احساس کند که لاستیک‌ها در حالت سرخوردن قرارگرفته‌اند، فشار ترمز گیری را با توجه به آن تنظیم کرده و یا لاستیک‌ها را کاملاً قفل می‌کند. سیستم‌های ابتدایی ABS، این کار را آهسته انجام می‌دادند. به همین خاطر احساس می‌شد که کل موتورسیکلت در حال یک رقصیدن با ریتمی خاص است!
همین‌طور که فناوری ABS موتور سیکلت، روزبه‌روز مدرن‌تر شد، این رقص ترسناک موتور، به حرکات به‌مراتب آهسته‌تر تبدیل شدند. در سیستم‌های مدرن، این حرکات، به‌مراتب کاهش بسیار زیادی پیداکرده و عمل ترمزگیری و آزاد شدن چرخ‌ها با چنان سرعتی انجام می‌شود که نمی‌توان به‌راحتی متوجه آن شد.
در همین راستا، یک تحقیق در ایتالیا، اسپانیا و سوئد نشان داده است که ترمزهای ABS، می‌توانند خطر ایجاد حادثه را تا یک‌سوم کاهش دهند. پس با توجه به نتیجه همین تحقیق نیز می‌توان به‌راحتی متوجه اهمیت فوق‌العاده بالای این سیستم، روی موتورسیکلت‌ها شد. به‌خصوص درجاهایی که جاده خیس بوده، یا مواد لغزنده مانند روغن روی زمین ریخته است و شرایط آب‌وهوایی نیز خوب نیست، ترمزهای قدیمی نمی‌توانند حتی به گردپای این سیستم برسند.
درحالیکه ABS موجود در موتورسیکلت‌های قدیمی‌تر، از سیستم خودروهای سواری الهام گرفته بود؛ امروزه در موتورسیکلت‌های مدرن سیستم ABS را بر اساس تحقیقات علمی و متناسب با مشخصات موتورسیکلت مورد نظر مانند اندازه، وزن و نوع عملکرد آنها طراحی شده است.
ABS چیست؟
همانطور که در بالا اشاره کردیم این سیستم از قفل شدن چرخ‌ها در شرایط ترمز گرفتن شدید، جلوگیری می‌کند. بر اساس اطلاعات حسگرهای سرعت‌سنج چرخ، واحد ABS، فشار سیال ترمز را برای حفظ چسبندگی چرخ و جلوگیری از انحراف، تنظیم می‌کند. همین عمل ساده باعث می‌شود تا موتورسوار در هنگام ترمزگیری تعادل موتورسیکلت را حفظ کرده و مقدار مسافت ترمز تا توقف کاهش پیدا کند و باعث می‌شود که حتی در جاده‌های خیس یا شنی، چسبندگی لازم برای توقف حفظ شود.
ترمز ABS موتور سیکلت از قفل شدن چرخ ها در هنگام ترمز گرفتن شدید و نسبتا شدید جلوگیری می‌نماید و با کمک اطلاعاتی که از حسگرهای سرعت سنج چرخ، واحد پردازگر مرکزی ABS می‌گیرد فشار سیال ترمز را با کمک پمپ تنظیم می‌کند تا چسبندگی چرخ ها حفظ شود و موتورسیکلت از جاده منحرف نشود.
ABSهای امروزی قادر هستند تعادل موتورسیکلت را نگه دارد، درحالیکه در موتورسیکلت‌های فاقد ABS در زمان ترمزگیری شدید انحراف و لیز خوردن و در نتیجه تصادف را به همراه دارد.
مهمترین دلایل عدم مجهز بودن تمام موتورسیکلت‌ها به سیستم ضد قفل
- اندازه‌ی حجم انجین موتورسیکلت (زیر 125 سی‌سی طبق استاندارد اروپا نیاز به این ترمز ندارند.)
- نوع عملکرد موتورسیکلت (با توجه به کارایی و نوع طراحی موتور در بعضی از مدلها نیاز به این ترمز احساس نمی‌شود)
- قیمت، ظاهر و وزن موتورسیکلت (با توجه به عواملی قیمت تمام شده و وزن موتورسیکلت تولیدکنندگان تصمیم می‌گیرند این سیستم را نصب بکنند یا خیر)
مفهوم کلی ترمزهای ضد قفل:
تئوری ترمزهای ضد قفل بسیار ساده است. یک چرخ در حال لیز خوردن نسبت به چرخی که لیز نمی‌خورد نیروی اصطکاک کمتری دارد. اگر با اتومبیل خود در یخ گیر کرده باشید می‌دانید که اگر چرخ‌ها بچرنخد هیچ نیروی جلوبری به اتومبیل وارد نمی‌شود زیرا سطح تماس چرخ نسبت به یخ لیز می‌خورد.
دو مزیت مهم ترمز ضد قفل موتورسیکلت
- موتور سیکلت زودتر متوقف می‌شود.
- راکب می‌تواند موتور را در هنگام ترمز کردن نیز هدایت کند.
اجزا ترمزهای ضد قفل
- حسگرهای سرعت: داده هایی همچون سرعت و وضعیت قفل چرخ از طریق این سنسور ها پایش می‌شود.
- سوپاپ‌ها: با توجه به دستور صادر شده از رایانه مرکزی عمل کنترل ترمز گیری را کنترل می‌کنند.
- پمپ: برای کنترل نیروی فشار و تامین قدرت سوپاپ ها بر عمل ترمزگیری کمک می‌کند.
- کنترل‌کننده: پردازنده مرکزی ترمز ABS است که با توجه به حسگرهای سرعت، سوپاپ‌ها را کنترل می‌کند.
انواع ترمزهای ABS در وسایل حمل و نقل
- ترمز ضد قفل با چهار کانال و چهار حسگر سرعت
- سه کانال و سه حسگر
- یک کانال و یک حسگر
باورهای غلط درباره این سیستم موتورسیکلت
- ترمز ABS همواره از سرعت بسیار زیاد موتور جلوگیری می‌کند.
- هر موتورسیکلت نمی‌تواند ترمز ABS داشته باشد.
- ترمز ABS سنگین است و وزن قابل توجهی را به موتورسیکلت اضافه می‌کند.
- ترمز ABS باعث کاهش قدرت موتورسیکلت می‌شود.
- موتورسیکلت‌های شامل ترمز ABS بسیار گران هستند.
جمع بندی نهایی در مورد ABS موتورسیکلت
موتورسیکلت برای کاهش سرعت و توقف کامل باید اهرم ترمز داشته باشد و نیروی بازداشتن خود را از ترمز بگیرد و با قفل کردن چرخ ها ایست کامل صورت گیرد. ترمز انواع مختلفی دارد که شامل ترمز دیسکی، ترمز کاسه‌ای است و نو ع ترمزگیری هم از ترمز ساده، ترمز ترکیبی، ترمز ABS و ضد قفل ترکیی است.
ترمز ضد قفل موتور سیکلت در ابتدا فقط برای خودروهای سنگین استفاده می‌شد و کم‌کم وارد صنعت خودرو سازی نیز شد و در ادامه امروزه در انواع موتورسیکلت‌ها متناسب با وزن، ظاهر و نوع عملکرد نصب می‌شود.
به طور کلی موتورسیکلت‌های خارج جاده‌ای و آفرود استفاده از این نوع ترمز کمتر است و مناسب نیست.
همانطور که بصورت کامل در این مقاله شرح دادیم اجزا سیستم ترمز ABS می‌توان به سوپاپ، کنترل کننده، پمپ و حسگر سرعت آن اشاره کرد که برای بازداشتن و عملکرد صحیح ترمز ABS در کنار هم بهینه شده و قرار گرفته‌اند.
در نهایت امیدواریم استاندارد اجباری شدن نصب ترمز ABS بر روی موتورسیکلت موجود در کشور اصلاح و بر روی تمامی مدلها نصب شود. لذا بسیاری از کارشناسان تاکید بر وجود آنها بر روی موتورسیکلت دارند بسیار بهتر است که اگر از موتورسیکلت خود برای تردد در سطح شهر استفاده میکنید به این مورد و آپشن مهم در خرید خود توجه داشته و نسبت به آن غافل نباشید.
